Egels met huidaandoening
Bericht van Werkgroep egelziekte 2020
In met name Zuid-Nederland komen bij de egelopvangcentra vele meldingen binnen van egels met ernstige huidafwijkingen op kop en poten. Huidafwijkingen komen op zich vaker bij egels voor, maar zo ernstig en zo vaak als dit jaar is nieuw. Dit geldt zowel voor de ernst van de huidaandoeningen als voor het aantal egels. Niet alleen in Nederland, maar ook in België doet dit probleem zich voor. Om goed inzicht te krijgen in de grootte en de verspreiding van het huidprobleem is de werkgroep Egelziekte 2020 opgericht.
Werkgroep Egelziekte
In de werkgroep werken diverse organisaties samen, waaronder Egelbescherming Nederland, aantal egelopvangcentra, Egelwerkgroep Nederland (Zoogdiervereniging), RIVM en DWHC van de Universiteit Utrecht. Per regio is één van de egelopvangcentra het aanspreekpunt*. De aanspreekpunten verzamelen de gegevens en sturen die naar DWHC als centraal punt.
Het is belangrijk om met eenduidige berichtgeving naar buiten te komen. Vandaar dat de werkgroep egelziekte een algemeen bericht heeft gemaakt die op diverse websites wordt geplaatst. Hierin wordt, naast de stand van zaken met betrekking tot het onderzoek, ook aan dierenartsen en het publiek gevraagd om egels met huidafwijkingen te melden. Het is belangrijk om, zolang het onderzoek nog in volle gang is, en er nog geen eenduidige oorzaak is aan te geven, heel voorzichtig te zijn in het doen van ‘algemene’ en/of speculatieve uitspraken.
Dierenartsen
De werkgroep Egelziekte inventariseert momenteel alle gegevens van de diverse opvangcentra. Maar dierenambulances brengen zieke egels, behalve naar dierenopvangcentra ook naar dierenartsen. Het is belangrijk om ook van hen informatie te ontvangen om zowel een goed beeld te krijgen van de afwijkingen, de omvang, en de verspreiding als van de al dan niet werkende behandelmethoden. Dierenartsen kunnen hun meldingen en waarnemingen mailen naar egel@uu.nl.
Publiek
Het publiek kan voor zieke egels met huidaandoeningen contact opnemen met een dierenambulance** en overleggen of het mogelijk is dat de egel wordt opgehaald en naar een opvang wordt gebracht. Het is hierbij essentieel dat de egel al in een doos zit. De gegevens van deze dieren worden via de opvangcentra verzameld. Niet alle zieke egels kunnen worden opgehaald. Van die dieren ontvangen we graag informatie, bij voorkeur met een foto van de zieke egel en de huidafwijking. Behalve zieke egels kunnen ook dode, in de tuin gevonden egels worden gemeld. De gegevens kunnen worden gemaild naar egel@uu.nl.
Egels die door het verkeer zijn doodgegaan en langs of op de weg, in de berm of op het fietspad liggen, kunnen worden gemeld bij: https://waarneming.nl/go/erinaceus-europaeus
Het is bij contact met egels of andere in het wild levende dieren het altijd belangrijk om de nodige hygiënemaatregelen in acht te nemen, zoals het dragen van (wegwerp)handschoenen.
Stand van zaken onderzoek
In verband met de corona-maatregelen kunnen maar heel beperkt dieren worden opgehaald voor onderzoek. In 2020 heeft DHWC tot nu toe zes egels met huidaandoeningen ontvangen voor onderzoek naar de oorzaak.
Het beeld van de afwijkingen is verschillend. Zo heeft het ene dier voornamelijk huidafwijking en wonden bij de poten, en hebben andere dieren ook ernstige plekken op de kop. Dat het beeld verschillend is, komt waarschijnlijk omdat verschillende ziekteverwekkers verantwoordelijk zijn. Vorig jaar werden bij egels ook huidafwijkingen gevonden, maar die beperkten zich vooral tot de poten. De oorzaken waren niet eenduidig, zie het eindbericht egelonderzoek 2019.
Het huidige onderzoek naar de oorzaak van de afwijkingen is nu in volle gang. Hierbij wordt samengewerkt met meerdere afdelingen en instituten, zoals het VMDC van de Universiteit Utrecht, RIVM en WBVR***.
Intussen is van één dier met ernstige huidproblemen aan de kop (geen huid meer), bekend dat Streptococcus pyogenes mede veroorzaker zou kunnen zijn. In België is bij meerdere dieren de bacterie Corynebacterium ulcerans gevonden.
Omdat zowel in Nederland als in België het onderzoek nog in volle gang is, is het niet mogelijk om nu reeds een algemene oorzaak te noemen. En omdat er nog geen algemene ziekteverwekker is aan te geven, is het ook nog niet mogelijk om een algemeen behandelingsadvies te geven.
Zoönose
Er is weliswaar nog geen eenduidige oorzaak gevonden, maar wel kan aangegeven worden dat de twee bacteriën die in Nederland en België zijn gevonden, ook bij mensen ziekte kunnen veroorzaken. Ook bij het egel onderzoek in 2019 werden zoönotische ziekteverwekkers gevonden (Salmonella, MRSA en Anaplasma (zie eindbericht egelonderzoek 2019). Deze ziekteverwekkers komen niet alleen bij egels, maar bij diverse (in het wild levende) dieren voor. Het maakt duidelijk dat het zeer belangrijk is dat bij contact met in het wild levende dieren, waaronder dus ook egels, de nodige persoonlijke hygiënemaatregelen in acht moeten worden genomen. Hygiënemaatregelen zoals het dragen van (wegwerp)handschoenen zijn bij alle werkzaamheden essentieel evenals het goed desinfecteren van gebruikte materialen.
Opvang
Omdat er nog geen eenduidige oorzaak is, kan er weinig gezegd worden over de kans dat de egels in de opvang andere egels besmetten. Vandaar dat het van belang is dat de egels goed gescheiden van elkaar (in isolatie) worden gehouden. Meer informatie voor het opvangen van egels is te vinden op de website van Egelbescherming Nederland.
Egel informatie
Meer informatie over de egel zelf is te vinden op de websites van de Egelwerkgroep Nederland, de Zoogdiervereniging en de NDFF verspreidingsatlas.
* Regionaal aanspreekpunten egelopvangcentra:
Groningen, Friesland, Drenthe en Overijssel: Egelwerkgroep Nederland: egelwerkgroep@zoogdiervereniging.nl
Gelderland, Flevoland, Utrecht, Noord-Holland: Egelbescherming Nederland; info@egelbescherming.nl
Zuid-Holland: Egelopvang Zuid-Holland Zuid, ferry.vanjaarsveld@dierenbescherming.nl
Zeeland, Noord-Brabant en Limburg: Stichting Vogelrevalidatiecentrum Zundert, latoya@vrczundert.nl
**Dierenambulances
Er zijn verschillende organisaties voor dierenambulances, ieder met hun eigen ambulances en contactgegevens.
Een overzicht is te vinden op de website van de Egelbescherming Nederland en bij de verschillende organisaties:
Dierenbescherming: https://www.dierenbescherming.nl/in-jouw-buurt/dierenambulances
Federatie Dierenambulances: https://fdn.nl/
Stichting Dierenlot: https://www.dier.nu/
Europese Federatie Dierenambulances: https://www.europesefederatie.nl/landelijk-alarmnummer-dierenambulances/
144-red-een-dier: https://www.politie.nl/themas/contact-144.html?sid=dbc54af3-44b3-43d9-809c-b09ed4a0ad9c
*** Afkortingen:
DWHC: Dutch Wildlife Health Centre
VMDC: Veterinair Microbiologisch Diagnostisch Centrum
RIVM: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu
WBVR: Wageningen Bioveterinary Research
2 Responses
Wieke
Mag ik een suggestie doen mbt de recente egelziekte: kan de ziekte veroorzaakt worden door de eiken-processierups? Juist deze diertjes scharrelen onder bomen dus onder eikebomen….
Egelbescherming Nederland
De komende tijd zal er uitvoerig onderzoek gedaan worden naar de oorzaak van deze egelziekte. Bij elke sectie komen er diverse bovenliggende en onderliggende ziektes naar voren. Hierdoor is het moeilijk vast te stellen wat nu exact de oorzaak van deze egelziekte is, omdat de uitslagen per egel variëren. Pas als er veel meer egels onderzocht zijn, kunnen voorzichtig de eerste conclusies getrokken worden. Tot die tijd blijven wij helaas vooral zitten met heel veel vragen waar we nog niet concreet antwoord op kunnen geven.
Er wordt o.a. getest op gif dat gebruikt wordt bij het bestrijden van de eikenprocessierups, maar ook op de brandharen van de eikenprocessierups.
U kunt ons altijd mailen op: info@egelbescherming.nl